ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ

ΔΙΑΦΟΡΟΙ π.Χ.


ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Αλωπεκή
540 – 468 π.Χ.


ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Αθηναίος στρατηγός και πολιτικός, ένας από τους δέκα στρατηγούς στη μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.) και ύστερα άρχων. Τον εχαρακτήριζε, εκτός από τη μεγάλη σύνεση και την φιλοπατρία, και αυστηρά δικαιοσύνη, γι’ αυτό και επονομάσθηκε «ο Δίκαιος». Αντισταθείς στο ναυτικό πρόγραμμα του Θεμιστοκλή, εξοστρακίσθηκε, επικειμένης όμως της ναυμαχίας της Σαλαμίνος, επέστρεψε και διακρίθηκε στην κατάληψη της Ψυττάλειας. Μετά τα Μηδικά γίνεται βοηθός και υποστηρικτής του Θεμιστοκλή στο έργο της οχυρώσεως της πόλεως, δια της ανεγέρσεως των τειχών. Μετά το θάνατό του η πολιτεία τον τίμησε προικίζοντας τις δύο θυγατέρες του και ενισχύοντας οικονομικά το υιό του Λυσίμαχο.



ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ
Συρακούσες
287 – 212 π.Χ.




ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Μέγας σοφός της αρχαιότητος, μαθηματικός φυσικός και μηχανικός. Γεννήθηκε στις Συρακούσες. Ήταν συγγενής ή πολύ οικείος του τυράννου των Συρακουσών Ιέρωνα, στο υιό του οποίου αφιέρωσε το σπουδαιότερο σύγγραμμά του «Ψαμμίτης». Αγαπούσε με αφοσίωση την πατρίδα του και περιφρονούσε όσα πλεονεκτήματα του προσέφερε η ακμάζουσα Αλεξάνδρεια των Πτολεμαίων. Κατά την περίφημη πολιορκία των Συρακουσών από τον Ρωμαίο Μάρκελλο, θέτει στην υπηρεσία της πατρίδας του την επιστημονική του μεγαλοφυΐα. Με θαυμαστές εφευρέσεις αποκρούει το στρατό και το στόλο του πολιορκητού, προξενώντας του μεγάλες ζημίες. Πολλές ήταν οι εφευρέσεις του.

Ο Λουκιανός κατά τον Β’ μ.Χ. αιώνα αναφέρει ότι ο Αρχιμήδης, εκτός των άλλων, επυρπόλησε το ρωμαϊκό στόλο, συγκεντρώσας πάνω σ’ αυτόν τις ακτίνες του ήλιου με κοίλους καθρέπτες. Τέλος θυσιάζει και αυτή τη ζωή του υπέρ των Συρακουσών. Τον σκότωσε βάναυσα ένας στρατιώτης, ενώ καταγινόταν να βρει νέα μηχανήματα, εκείνη δε τη στιγμή, λέγεται, ότι είπε στον οπλίτη που εισέβαλε στο χώρο όπου εργαζόταν το αθάνατο «Μη μου τους κύκλους τάραττε».

Ο τάφος του σώζεται μέχρι σήμερα στις Συρακούσες. Ο ίδιος ο Αρχιμήδης αναφέρει ότι διδάχθηκε αστρονομικά από τον πατέρα του Φειδία. Έδειξε μέγιστη ικανότητα στην κατασκευή αστρονομικών οργάνων. Έγραψε πολλά έργα που τα χαρακτηρίζει πρωτοτυπία και βάθος σκέψης. Ορθά ειπώθηκε αργότερα, ότι εκείνος που εννοεί τον Αρχιμήδη θαυμάζει ολιγότερο τις εφευρέσεις των νεωτέρων σοφών.


ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ
Παιανία Αττικής
384 – 322 π.Χ.




ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο μέγιστος των Ελλήνων ρητόρων. Γεννήθηκε στην Παιανία, Α. του Υμηττού, όπου σήμερα το χωριό Λιόπεσι. Η γιαγιά του ήταν Σκύθα, γι’ αυτό και ο Αισχίνης τον λοιδωρεί σαν «Σκύθη με ελληνίζουσα φωνή». Έμεινε ορφανός επτά ετών και την περιουσία, που του άφησε ο πατέρας του (μαχαιροποιός και κλινοποιός το επάγγελμα), τη σφετερίσθηκαν οι επίτροποι και οι κηδεμόνες του ορφανού. Ακόμα και τη μόρφωσή του παραμέλησαν. Εκτός απ’ αυτό, ο ορφανός ήταν και τραυλός στη γλώσσα, με άτονη αναπνοή, και δεν μπορούσε να απαγγείλει απνευστί ένα ολόκληρο στίχο. Επί πλέον ήταν άσχημος στο σώμα και καχεκτικός, γι’ αυτό και δεν εφοίτησε σε παλαίστρα, όπως οι τότε νέοι της Αθήνας. Κατόρθωσε όμως όλα τα φυσικά του ελαττώματα να τα κατανικήσει και να εξελιχθεί σ’ ένα δεινό ρήτορα. Ως συνήγορος στα δικαστήρια είχε μεγάλη πελατεία, όπως μαρτυρούν οι λόγοι που έγραφε μέχρι το 345 για ιδιωτικές υποθέσεις. Αλλά τη μέγιστη φήμη την απέκτησε με τους πολιτικούς λόγους του προς τους Αθηναίους, αρχίζοντας από 29 ετών, να συμβουλεύει, να υποδεικνύει, να προειδοποιεί, να προτρέπει, να καταγγέλλει. Οι λόγοι του κατά του βασιλιά Φιλίππου (οι «Φιλιππικοί»), ο οποίος επωφελούμενος μιας άρρυθμης καταστάσεως εσκόπευε να κυριαρχήσει σε όλη την Ελλάδα, είναι αληθινά μνημεία λόγου, και άφθαστα δείγματα θάρρους, φιλοπατρίας και αγάπης στην ελευθερία.

Ο Δημοσθένης προσπαθούσε να ανυψώσει το φρόνημα των Αθηναίων, που είχε χαλαρώσει εντελώς αυτή την εποχή και μέγιστο μέρος των πολιτών αδιαφορούσε για τις βλέψεις και τις πράξεις του Φιλίππου. Και όταν ο Φίλιππος βάδιζε προς τη Βοιωτία και την Αττική, ο Δημοσθένης, πήγε στη Θήβα και με τη ρητορική του δύναμη κατόρθωσε να ενώσει τις πρώην εχθρικές πόλεις, που αντιτάχθηκαν κατά του Φιλίππου στη μάχη της Χαιρώνειας (338), και ακόμα μετά το θάνατο του Φιλίππου, προέτρεπε τις ελληνικές πόλεις ν’ αντισταθούν στο νεαρό βασιλιά Αλέξανδρο, που αποκαλούσε «Μαργίτην». Αλλά όταν ο Αλέξανδρος τιμώρησε αυστηρά τη Θήβα με γενική καταστροφή και ζήτησε από τους Αθηναίους να του παραδώσουν 10 δημαγωγούς, μέσα στους οποίους και ο Δημοσθένης, οι Αθηναίοι έπεμψαν πρεσβεία στο Μακεδόνα νικητή και πέτυχαν να ανακαλέσει τη διαταγή του. Με την πλήρη επικράτηση του Αλεξάνδρου η φωνή του ρήτορα εσίγησε. Επί πλέον, σε δίκη για την κλοπή των θησαυρών – λαφύρων του Αλεξάνδρου, κατηγορήθηκε για δεκασμό, και μη μπορώντας να πληρώσει το πρόστιμο που του επέβαλαν, φυλακίσθηκε, για ν’ αποδράσει με τη βοήθεια θαυμαστών και φίλων του, και να πάει στην Αίγινα και στην Τροιζήνα, απ’ όπου έστελνε επιστολές στη βουλή και στο δήμο των Αθηναίων, ζητώντας τον επαναπατρισμό του, και μη παύοντας να εξεγείρει διάφορες ελληνικές πόλεις σε πόλεμο κατά των εισβολέων Μακεδόνων. Μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου στην Ασία (323), ο δήμος ψήφισε την επιστροφή του Δημοσθένη στην Αθήνα. Αλλά και πάλι, μετά τη νέα ήττα των Ελλήνων στην Κρανώνα, ο Μακεδόνας νικητής Αντίπατρος, ζήτησε να καταδικασθεί ο ρήτορας σε θάνατο.

Ο Δημοσθένης καταδιωκόμενος κατέφυγε στον Πόρο, όπου, για να μην πέσει στα χέρια του εχθρού, ήπιε δηλητήριο μέσα στο ναό του Ποσειδώνος, και ξεψύχησε μπροστά στο βωμό, τον Οκτώβριο του 322. Σαράντα χρόνια μετά τον τραγικό θάνατό του, οι Αθηναίοι έστησαν στην αγορά χάλκινο ανδριάντα του Δημοσθένη, στη βάση του οποίου χαράχτηκε το επίγραμμα:

ΕΡΓΑ
Ολυνθιακός
Κατά Φιλίππου
Περί της ειρήνης
Περί Αλοννήσου
Περί των εν Χερρονήσω
[Φιλίππου] Επιστολή
Προς την επιστολήν την Φιλίππου
Περί των προς Αλέξανδρον συνθηκών
Περί συντάξεως
Περί των συμμοριών
Υπέρ της Ροδίων ελευθερίας
Υπέρ Μεγαλοπολιτών
Προς Λεπτίνην
Περί του στεφάνου
Περί της παραπρεσβείας
Κατά Μειδίου
Κατά Ανδροτίωνος
Κατά Αριστοκράτους
Προς Ονήτορα
Κατά Τιμοκράτους
Κατά Αριστογείτονος
Κατά Αφόβου
Προς Άφοβον
Προς Ζηνόθεμιν
Προς Απατούριον
Προς Φορμίωνα
Προς Λάκριτον
Υπέρ Φορμίωνος
Προς Πανταίνετον
Προς Ναυσίμαχον
και Ξενοπείθην
Προς Βοιωτόν περί του ονόματος
Προς Βοιωτόν περί προικός μητρώας
Προς Σπουδίαν
Προς Φαίνιππον
Προς Λεωχάρη
Προς Μακάρτατον
Κατά Στεφάνου ψευδομαρτυριών
Κατά Ολυμπιοδώρου
Κατά Ευέργου και Μνησιβούλου
Προς Τιμόθεον
Προς Πολυκλέα
Περί του στεφάνου της τριηραρχίας
Προς Κάλλιππον
Προς Νικόστρατον
Κατά Κόνωνος
Προς Καλλικλέα
Κατά Διονυσοδώρου
Προς Ευβουλίδην
Κατά Θεοκρίνου
Κατά Νεαίρας
Επιτάφιος
Ερωτικός
Προοίμια Δημηγορικά
Επιστολαί
Αποσπάσματα

ΔΗΜΟΦΙΛΟΣ
3ος αιώνας π.Χ.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Αρχαίος κωμικός ποιητής. Έγραψε τον «Οναγόν», έργο που μεταφράσθηκε στη λατινική γλώσσα από τον Μάρκο, για να το μιμηθεί αργότερα ο Πλαύτος στην Αζινάρια.


ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Ο ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΥΣ
Α’ π.Χ. αιώνας

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Τεχνογράφος και ιστοριογράφος. Διδάχθηκε στην Ασιανή Σχολή τη ρητορική, και μετά το πέρας του εμφυλίου πολέμου (30 π.Χ.), πήγε στη Ρώμη, έχοντας ήδη ηλικία 25 ετών. Έμεινε εκεί 22 ολόκληρα έτη, έμαθε τη λατινική γλώσσα, και έγινε φίλος πολλών επιφανών Ρωμαίων συγκλητικών. Ιδιαιτέρους προστάτες είχε τον Ρούφο Μελίτιο και τον Αίλιο Τουβερώνα. Ασχολήθηκε κυρίως με τη συγγραφή της ιστορίας της Ρώμης, όμως δεν παραμέλησε και τη διδασκαλία της ρητορικής, που ασκούσε ως επάγγελμα. Δεν είναι γνωστό εάν παρέμεινε στη Ρώμη μετά την αποπεράτωση της ιστορικής αυτής συγγραφής (8ον έτος π.Χ.), που αλλού πήγε και πόσο ακόμα έζησε.



ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ
Κυρήνη
275 – 194 π.Χ.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Αρχαίος Έλληνας λόγιος και συγγραφέας που ήκμασε τον Γ’ π.Χ. αιώνα. Γεννήθηκε στην Κυρήνη κατά την 16ην Ολυμπιάδα. Από τους σπουδαιότερους πνευματικούς ανθρώπους της αρχαιότητος για την ευρύτητα της μόρφωσής τους και την πολυμέρεια των επιστημονικών του εργασιών. Εχρημάτισε διευθυντής της περίφημης βιβλιοθήκης της Αλεξανδρείας, και ασχολήθηκε τόσο με θετικές επιστήμες (Γεωγραφία, Μαθηματικά, Αστρονομία), όσο και με τις θεωρητικές (Χρονογραφία, Γραμματολογία). Ακόμα έγραψε ποίηση. Γι’ αυτές τις επιδόσεις του ονομάσθηκε «Πένταθλος», «Φιλόσοφος» και «Νέος Πλάτων». Πέθανε σε ηλικία 82 ετών από εκούσια ασιτία. Επειδή έπασχε από αμβλυωπία τον κατείχε ο φόβος ότι θα έχανε το φως του.


ΗΡΟΔΟΤΟΣ
Αλικαρνασσός
περ. 480 – 420 π.Χ.


ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Διάσημος Έλληνας ιστορικός που επονομάστηκε «πατήρ της ιστορίας». Γεννήθηκε στην Αλικαρνασσό, δωρική αποικία, από επίσημο γένος. Επειδή, λόγω φθόνου, ο τύραννος Λύγδαμις, σκότωσε το θείο του Ηρόδοτου ποιητή Πανύασι, ο Ηρόδοτος έφυγε στη Σάμο, νήσο ιωνική, εκεί δε άντλησε τη χάρη του γραψίματός του.

Το 454 ξαναγύρισε στην Αλικαρνασσό, και μαζί με στασιαστές, εξεδίωξε τον τύραννο, αλλά και πάλι εγκατέλειψε την πατρίδα του. Το 445 βρισκόταν στην Αθήνα και ήταν φίλος του Περικλή. Στα 444 μετοίκησε μαζί με άλλους αποίκους στους Θουρίους, πόλη που τόσο αγάπησε, ώστε παρέμεινε οριστικά εκεί, εκεί έγραψε κι εκεί πέθανε. Γι’ αυτό ονομάζεται και «Θούριος». Η γιγαντιαία πάλη των Ελλήνων, και ιδίως των Αθηναίων, τον εντυπωσίασαν βαθύτατα. Γι’ αυτό σκέφθηκε να συγγράψει αυτά τα γεγονότα και να τα παραδώσει στους μεταγενέστερους. Αλλά δεν περιορίστηκε στο να περιγράψει πέντε έξι νικηφόρες μάχες, αντίθετα εξέτασε τα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν και τη γεωπολιτική πραγματικότητα και τη σύνθεση της αχανούς περσικής αυτοκρατορίας και των λαών που είχαν συγχωνευθεί κάτω από τη δεσποτεία της.

Το ίδιο έκανε και για τις ελληνικές πόλεις, τις έριδές τους, τις αντιζηλίες τους, τους ανταγωνισμούς των. Έτσι, η ιστορία του προοριζόταν να συμπεριλάβει κάθε ιστορική και γεωγραφική επιστήμη των χρόνων εκείνων. Ήταν μια εποποιία με πολλά επεισόδια που τα χρησιμοποιούσε για να εξάρει και να διαφωτίσει τις κύριες ιδέες. Για να μπορέσει να συγγράψει ένα τέτοιο έργο πιο άρτια, αψηφώντας δαπάνες, κόπους, ταλαιπωρίες και κινδύνους, περιηγήθηκε, από ξηρά και θάλασσα, απώτατες χώρες, που έμελλε να περιγράψει. Έτσι έπλευσε το Βόσπορο, περιηγήθηκε τις ελληνικές πόλεις, προχώρησε προς τη Σκυθία και την Κολχίδα, ύστερα πήγε στην Κύπρο, στη Φοινίκη, στη Βαβυλωνία, την Περσία, για να διασχίσει το μέγα περσικό κράτος, από τις παραλίας μέχρι της πρωτευούσης του, και να περιγράψει με ακρίβεια τη βασιλική οδό: Έφεσος – Σάρδεις – Σούσα. Ακόλουθα περιηγήθηκε την Αίγυπτο, θαύμασε τον ανώτατο πολιτισμό της χώρας αυτής και όλα τα θαυμάσια του Νείλου. Επισκέφθηκε όμοια πολλές ελληνικές χώρες, τη Θασσαλία, την Ήπειρο, την Πελοπόννησο και την υπερπόντια Μεγάλη Ελλάδα. Και όλα αυτά τα ταξίδια δεν τα έκανε για εμπορία και πλουτισμό, αλλά από ακατανίκητη επιστημονική φιλομάθεια• και περιέργεια.

Ο Ηρόδοτος δεν είναι μόνο ο «πατέρας της ιστορίας», αλλά και ο ιδρυτής της γεωγραφίας και ο σπουδαιότερος περιηγητής της αρχαιότητος. Επειδή δεν γνώριζε τις γλώσσες των ξένων λαών, είχε μαζί του διερμηνείς, αμαθείς ως επί το πολύ, οι οποίοι όμως τον διευκόλυναν κατά κάποιον τρόπο. Όμως κυρίως βασιζόταν στα μάτια του, και όσα έβλεπε, αυτά και περιέγραφε. Ερωτούσε, ερευνούσε, και έλεγχε τις πληροφορίες που του δίδονταν, κάνοντας επιλογή των ειδήσεων. «Πρέπει να λέγω όσα μου λέγουν, ας μη τα πιστεύω όλα». Έτσι έγραψε και πράγματα που αμφισβητούσε, μα που στάθηκαν χρήσιμα για τους μεταγενέστερους.

Πολλές φορές, νεώτεροι περιηγητές, εθνογράφοι, φυσιογράφοι, θαύμασαν την αλήθεια και την ακρίβεια των περιγραφών του Ηρόδοτου. Η Ιστορία του διαιρέθηκε από τους Αλεξανδρινούς λογίους σε εννέα βιβλία, στα οποία εδόθησαν ως τίτλοι, τα ονόματα των Μουσών: Κλειώ, Ευτέρπη, Θάλεια, Μελπομένη, Τερψιχόρη, Ερατώ, Πολύμνια, Ουρανία και Καλλιόπη. Μέσα σ’ αυτά τα βιβλία, ο Ηρόδοτος, συμπεριέλαβε όλες τις επιφανείς πράξεις των Ελλήνων και βαρβάρων μέσα στο χρονικό διάστημα των 240 ετών.

Η ιστορία του αρχίζει από την αδικία των βαρβάρων, για να τελειώσει στην τιμωρία τους, δηλαδή στην κάθαρση του δράματος, το πνεύμα δε γενικά που τη διέπει είναι το πνεύμα της Νέμεσης. Νηφάλιος όμως, δεν είναι ποτέ σκληρός προς τους εχθρούς, αλλά ευλαβείται τους ηττημένους, εξαίροντας ακόμα και τις αρετές τους. Μια ευπιστία και παιδική αφέλεια, αν μειώνει το κύρος του σαν ιστορικού όμως, τον κάνει επαγωγό στον αναγνώστη.

ΕΡΓΑ
Ιστοριών Α - Κλειώ
Ιστοριών Β - Ευτέρπη
Ιστοριών Γ - Θάλεια
Ιστοριών Δ - Μελπομένη
Ιστοριών Ε - Τερψιχόρη
Ιστοριών ΣΤ - Ερατώ
Ιστοριών Ζ - Πολύμνια
Ιστοριών Η - Ουρανία
Ιστοριών Θ – Καλλιόπη

ΗΡΩΝ
Αλεξάνδρεια
1ος αι. π.Χ. – 1ος αι. μ.Χ.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

O Αλεξανδρεύς. Έλληνας μαθηματικός, φυσικός και μαθηματικός. Ο τόπος και ο χρόνος της γέννησης και του θανάτου του είναι άγνωστα. Από πολλούς θεωρείται ότι άκμασε κατά τα μέσα του 1ου π.Χ. αιώνα, ενώ σύμφωνα με άλλους η ακμή του τοποθετείται στον 1ο μ.Χ. αιώνα. Το βέβαιο είναι ότι έζησε και έδρασε στην Αλεξάνδρεια, όπου διηύθυνε την Ανώτατη Τεχνική Ελληνική Σχολή.

Σημαντικό έργο του Ήρωνα είναι τα Κατοπτρικά, που περιέχει αρκετές προτάσεις οι οποίες απαντούν και στο ομώνυμο έργο που αποδίδεται στον Ευκλείδη. Στα Κατοπτρικά ο Ήρων εξηγεί την ευθύγραμμη διάδοση του φωτός και τον γνωστό νόμο της ισότητας της γωνίας πρόσπτωσης με τη γωνία ανάκλασης.

Ο Ήρων είναι ο πρώτος Έλληνας συγγραφέας που αναφέρει τις πηγές που χρησιμοποιεί. Μεταξύ των επινοήσεων και θεωριών του συγκαταλέγονται και οι εξής: Τονίζει ότι στη φύση δεν υπάρχει απόλυτο κενό και ότι ο αέρας έχει μεγάλη ελαστικότητα και μπορεί να ασκήσει μεγάλη πίεση. Ερμηνεύει τη διαστολή του αέρα ύστερα από θέρμανση και την υδροστατική πίεση τόσο στα τοιχώματα όσο και στον πυθμένα ενός δοχείου. Χρησιμοποιεί το παραλληλόγραμμο των ταχυτήτων, εξετάζει το κεκλιμένο επίπεδο και εισάγει τον πειραματικό προσδιορισμό του κέντρου βάρους ενός στερεού σώματος. Χρησιμοποιεί ποικιλοτρόπως τους μοχλούς, περιγράφει τον τρόπο ενέργειας του κοχλία. Εξετάζει επίσης την πίεση που μπορούν να επιφέρουν ο μοχλός και ο κοχλίας. Η διόπτρα του Ήρωνος είναι, κατά τον Χόπε, έξοχο δημιούργημα του ελληνικού πνεύματος.
Ο Ήρων είναι ο πρώτος φυσικός που διατύπωσε τη φράση: «μερικοί χρησιμοποιούν τον υδράργυρο, αντί του ύδατος, δια την επιφοράν πιέσεως». Τα έργα του Ήρωνος, εκτός από τη μετάφρασή τους στην Αραβική, διαδόθηκαν και στην Ινδία κατά τους πρώτους μ.Χ. αιώνες και αποτελούσαν, παράλληλα προς τα Στοιχεία του Ευκλείδη, τη βάση για τη διδασκαλία των μαθηματικών και της πειραματικής φυσικής.



ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ
Αθήνα
525 – 460 π.Χ.



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους πολιτικούς και στρατηγικούς άνδρες της ελληνικής και παγκοσμίου ιστορίας. Σ’ αυτόν οφειλόταν η ελευθερία των Ελλήνων, η ακμή κι η δόξα της Αθήνας στις αρχές του 5ου π.Χ. αι. Προετοίμασε το δρόμο του Περικλή κι έριξε το σπόρο για να φυτρώσει το μυρωδάτο λουλούδι του «Χρυσού Αιώνα». Τα παιδικά κι εφηβικά του χρόνια τα έζησε στο ψυχορράγημα της τυραννίας και στο λυκαυγές της δημοκρατίας. Από τότε η πολυπραγμοσύνη του κι οι πολιτικές του ανησυχίες δεν συμβάδιζαν με την ηλικία του.

Ένας από τους δασκάλους του του έλεγε: «Ουδέν έσει, παί, συ μικρόν αλλά μέγα πάντως αγαθόν ή κακόν». Κι ο πατέρας του, πάλι, για να τον αποτρέψει από το δρόμο της πολιτικής, που με ορμή κατευθυνόταν ο Θεμιστοκλής, του έδειχνε τις πεταμένες στην αμμουδιά τριήρεις λέγοντάς του ότι: «έτσι συμπεριφέρεται ο λαός και προς τους πολιτικούς του αρχηγούς, όταν δεν τους χρειάζεται πλέον». Ο Θεμιστοκλής, όμως, είχε χαράξει το δρόμο του. Το 493 π.Χ. γίνεται επώνυμος άρχοντας και πείθει τους Αθηναίους να κάνουν επίνειο τον Πειραιά με τα τρία φυσικά του λιμάνια κι όχι το Φάληρο. Το 490 παίρνει μέρος στη μάχη του Μαραθώνα.

Γνωρίζοντας ότι ο πόλεμος με τους Πέρσες δεν τελείωσε αλλά ότι τότε άρχιζε, προτείνει – και γίνεται δεκτό – το 487 ψήφισμα, με το οποίο τα κέρδη από τα αργυρωρυχεία του Λαυρίου δε θα τα μοίραζαν στο λαό αλλά θα τα διέθεταν για την κατασκευή 20 πολεμικών πλοίων (τριήρων) κάθε χρόνο. Έτσι, η δεύτερη σύγκρουση με τους Πέρσες, βρίσκει τους Αθηναίους με 200 τριήρεις. Το 484 εξοστράκισε τον – αντίθετον εις το ναυτικό του πρόγραμμα – Αριστείδη και απερίσπαστος κατέστρωσε τα σχέδια του πολέμου κατά των Περσών, που με ακρίβεια έβλεπε να προσεγγίζει. Παρέσυρε τους Πέρσες στα στενά της Σαλαμίνας και με τέχνασμα (έστειλε το δούλο του Σίκιννο στον Ξέρξη) τους ανάγκασε να ναυμαχήσουν και να καταστραφούν. Το 479, κατόπιν προτάσεώς του, άρχισε να κτίζεται γύρω από την Αθήνα τείχος, που πήρε και το όνομά του.

Ο Θεμιστοκλής εφθονήθη από τους Σπαρτιάτες αλλά και στην ίδια την Αθήνα θεωρήθηκε επικίνδυνος, αφού είχε γίνει πανίσχυρος. Το 472 εξορίστηκε. Αλλά και εξορισμένος κατηγορήθηκε από τους Σπαρτιάτες σαν συνεργάτης του προδότη Παυσανία. Τότε ο Θεμιστοκλής κατέφυγε στην Ασία και ζήτησε προστασία από τον Αρταξέρξη, το βασιλιά των Περσών, ο οποίος του παρεχώρησε μερικές πόλεις της Μ. Ασίας για να παίρνει τα εισοδήματά τους. Ο Θεμιστοκλής αυτοκτόνησε το 460, γιατί δεν θέλησε να οδηγήσει τους Πέρσες εναντίον της Ελλάδος, σαν ένας νέος Δημάρατος.


ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ
Συρακούσες
3ος αιώνας π. Χ.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο κατ’ εξοχήν εκπρόσωπος της βουκολικής μούσας. Γεννήθηκε στις Συρακούσες, αλλά για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα έζησε στη νήσο Κω, όπου παρακολούθησε τα μαθήματα του ελεγειοποιού Φιλητά και του επιγραμματογράφου Ασκληπιάδη, και συνδέθηκε με φιλία με τον ποιητή Άρατο, στον ο οποίο Θεόκριτος αφιερώνει το έκτο από τα ειδύλλιά του. Ως φαίνεται, στα 270 προσκλήθηκε από τον Πτολεμαίο στην Αλεξάνδρεια, περί δε το 265 βρίσκεται στην αυλή του Ιέρωνα των Συρακουσών, που εκτιμούσε τον ποιητή. Φαίνεται ότι πέθανε στις Συρακούσες.

Ο Θεόκριτος έγραψε ύμνους, επικήδεια μέλη, ελεγείες, Ιάμβος, επιγράμματα και μικρά έτη. Αλλά η δόξα του οφείλεται στη βουκολική ποίηση, που καλλιέργησε και επέκτεινε πολύ πέρα από βουκόλους και βοσκούς, στους γεωργούς και γενικότερα στους αγρότες, τους ψαράδες και σε ανθρώπους των κατωτέρων τάξεων του λαού των πόλεων. Τα ποιήματα του Θεόκριτου εξέδωσε πρώτος ο γραμματικός Αρτεμίδωρος, περί τα 70 π.Χ., και μια σχολιασμένη έκδοση επεξεργάστηκε ο υιός του Θέων. Λείψανα ποιημάτων του Θεόκριτου σώζονται σε παπύρους.

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ
Δήμος Αλιμούντος
περ. 460 – 396 π.Χ.



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο χρονογραφικά πρώτος κριτικός, ιστοριογράφος και άξιος λόγου αττικός πεζογράφος. Γεννήθηκε στο δήμο Αλιμούντος (Ν.Α. του Π. Φαλήρου, σημερινό Άλιμο) στα 470 π.Χ. Πολιτογραφημένος Αθηναίος, ήταν υιός του Ολάρου, απογόνου του Ολόρου, βασιλέα της Θράκης, που την κόρη του, Ηγησιπόλη, παντρεύτηκε ο Μαραθωνομάχος Μιλτιάδης. Αλλά και με τους Πεισιστρατίδες είχε συγγένεια. Τα πλούτη του πατέρα του, του επέτρεψαν να λάβει εξαιρετική παιδεία και αγωγή. Είχε δασκάλους το φιλόσοφο Αναξαγόρα και το ρήτορα Αντιφώντα, που την αρετή του εξαίρει στα συγγράμματά του. Εκτός απ’ αυτούς επέδρασαν στην πνευματική του διαμόρφωση και άλλοι σοφοί, που συνέρρεαν τότε στην Αθήνα.

Το 430 προσεβλήθη από τη φοβερή επιδημία που είχε ενσκήψει και που ο ίδιος περιγράφει. Το 424 τον ονόμασαν στρατηγό σε μια εκστρατεία περί τη Θάσο και τη Θράκη, όπου ήταν γνωστός και ασκούσε δύναμη, γιατί στη λεγομένη Σκαπτήν Ύλην, ήταν ιδιοκτήτης μεταλλείων χρυσού. Επειδή απέτυχε στην εκστρατεία αυτή και τον νίκησε ο Βρασίδας στην Αμφίπολη, κατηγορήθηκε για προδοσία και καταδικάσθηκε σε θάνατο. Διέφυγε όμως την εκτέλεση, εγκαταλείποντας την πατρίδα του, και αυτοεξορίστηκε επί είκοσι έτη. Η φυγή αυτή ωφέλησε την ιστορία των γραμμάτων, γιατί ο εξόριστος Θουκυδίδης βρήκε καιρό να περιηγηθεί τόπους που είχαν γίνει το θέατρο του πολέμου και, εντελώς απερίσπαστος, να μελετήσει. Φαίνεται ότι θα επισκέφθηκε την Ιταλία και τη Σικελία, όπως μαρτυρεί η εναργής αφήγηση των πολεμικών γεγονότων στη Σικελία, κατά την ατυχή εκείνη εκστρατεία των Αθηναίων. Έμεινε κοντά στο φιλόμουσο βασιλιά Αρχέλαο της Μακεδονίας αρκετό καιρό. Ύστερα κατέβηκε στην Σκαπτήν Ύλην, και εκεί, γράφοντας την ιστορία του, φαίνεται ότι πέθανε ξαφνικά, όπως μαρτυρεί το έργο του που τελειώνει απότομα. Τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Αθήνα και τάφηκαν στα «Κιμώνεια μνήματα».

Η σεμνότητα του ήθους του, η άμεμπτη ζωή του, η αυστηρότητα του ύφους του, φαίνοντας καθαρά και στα χαρακτηριστικά της μορφής του. Η ιστορία του Θουκυδίδη μοιάζει με δράμα, που το μεσαίο μέρος του αποτελεί η εκστρατεία των Συρακουσών. Η καταστροφή αυτή επιφέρει και τη λύση του δράματος. Στην εξιστόρηση αυτή, με τρομερή δραματική ομορφιά περιγράφει την εγκατάλειψη του στρατοπέδου, όταν πια οι Αθηναίοι είχαν ηττηθεί κατά θάλασσαν, και δεν υπήρχε ούτε ένας ήρωας για να πεθάνει μαχόμενος, ούτε ένα πτώμα για να βρει ταφή, αλλά αναρίθμητοι νεκροί κινούσαν την λύπη, οι δε τραυματίες και οι άρρωστοι ήταν πιο αξιολύπητοι από τους νεκρούς. Ο Θουκυδίδης, σαν ιστορικός, διάβασε τους προηγουμένους λογογράφους, των οποίων τα έργα κακίζει. Τους ελέγχει αυστηρά, ακόμα και τον Ηρόδοτο, αν και δεν κατονομάζει, και λέγει ότι έγραψαν ιστορία απλώς για τέρψη, και καθένας απ’ αυτούς εξιστορούσε ότι θυμόταν και όσα οι άλλοι του αφηγούνταν.

Σαν κριτικός ιστορικός αποδίδει τα αίτια των όσων συμβαίνουν στον κόσμο, καθώς και τα οδυνηρά αποτελέσματα του πολέμου, όχι στους θεούς, όπως ο Ηρόδοτος, αλλά σε φυσικά αίτια και στην ανθρώπινη φύση που τα ρυθμίζουν όλα, με πρωταγωνιστές τα πάθη, την απληστία, τη φιλοδοξία κλπ. Γι’ αυτό και περιγράφοντας τη μανία των εμφυλίων πολέμων, καταδικάζει τα κίνητρά τους. Απαλλαγμένος από θρησκευτικές προλήψεις, δεν κάνει την ιστορία θέατρο θαυμάτων και δεν πιστεύει πως τα εκάστοτε φυσικά φαινόμενα (εκλείψεις ηλίου, σεισμοί κλπ.) αποτελούσαν θεία μηνύματα και προειδοποιήσεις. Κατά τους εμφυλίους πολέμους, οπότε το μίσος, η σφαγή, η καταστροφή, ο φόβος, η οργή, έπαιρναν τερατώδεις διαστάσεις (Πελοποννησιακός πόλεμος), ο Θουκυδίδης στέκεται υπεράνω των αγρίων παθών και νηφάλιος, με τόνο ήσυχο και μετρημένο, βλέπει τα πράγματα, θέτοντας πάνω στην πατρίδα, ελευθερία και στόχους, την αλήθεια και μόνο αυτή.

ΕΡΓΑ
Ιστοριών



ΙΠΠΑΡΧΟΣ
περ. 547 - 514 π.Χ.


ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο νεότερος γιος του Πεισιστράτου, αδελφός του Ιππία, με τον οποίο συμβασίλευσε στην Αθήνα μετά τον θάνατο του πατέρα του (527 π.Χ.). Φαίνεται ότι πρόκειται για μια ιδιόμορφη προσωπικότητα, που έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τα γράμματα και την παιδεία, ακολουθώντας έτσι πιστά ένα τμήμα του προγράμματος του πατέρα του.

Στον διάλογο του Πλάτωνος Ίππαρχος ή Φιλοκερδής, ο Σωκράτης λέει για τον Ίππαρχο ότι επέδειξε πολλά και καλά έργα σοφίας. Πρώτος έφερε στην Αττική τα ομηρικά έπη και καθιέρωσε την απαγγελία τους στα Παναθήναια. Κάλεσε στην Αθήνα σημαντικές προσωπικότητες, τον Ανακρέοντα τον Τήιο και τον Σιμωνίδη τον Κείο, καθώς και τον χρησμολόγο Ονομάκριτο. Ο ίδιος ο Ίππαρχος έγραφε μεταξύ άλλων ποιήματα και μονόστιχα επιγράμματα για στήλες Ερμών με ηθικές συμβουλές, από τα οποία σώζονται δύο. Φιλοδοξούσε με τα ποιήματα αυτά να εκπαιδεύσει τους πολίτες, για αν ανεβάσει το πολιτιστικό τους επίπεδο και να θεωρηθεί ως ένας από τους σοφούς. Ο Αριστοτέλης τον χαρακτηρίζει αφελή, φιλήδονο και φιλόμουσο.
Είναι γνωστό ότι οι Πεισιστρατίδες έκαναν πολλά έργα ανοικοδόμησης. Ένα από αυτά, που αποδίδεται στον Ίππαρχο, ήταν το «Ιππάρχου τειχίον», δηλαδή ένα τείχος που περιέκλειε το άλσος της Ακαδημίας.

Ο Ίππαρχος δολοφονήθηκε από τον Αρμόδιο και τον Αριστογείτονα το 514 π.Χ. Τη δολοφονία εξιστορεί στο βιβλίο του ο Θουκυδίδης: Ο Ίππαρχος ερωτεύθηκε τον Αρμόδιο και θέλησε να τον διεκδικήσει από τον εραστή του Αριστογείτονα. Ο Αρμόδιος τον απώθησε και φανέρωσε την πρόθεσή του αυτή στον Αριστογείτονα. Αυτός, πληγωμένος ερωτικά και επειδή φοβόταν ότι ο Ίππαρχος λόγω της δύναμής του θα επιτύχει τον σκοπό του, συνεννοήθηκε με κύκλους αντικαθεστωτικών Αθηναίων και οργάνωσαν τη δολοφονία του.

Η δολοφονική ενέργεια έγινε την ημέρα των Μεγάλων Παναθηναίων, μόνη ημέρα που οι πολίτες μπορούσαν να συνοδεύσουν την πομπή οπλισμένοι. Ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτων σκότωσαν τον Ίππαρχο κοντά στο Λεωκόρειον. Ο Αριστογείτων συνελήφθη από τους φρουρούς, ενώ ο Αρμόδιος σκοτώθηκε επί τόπου.
Η άσχημη αυτή ερωτική περιπέτεια του Ιππάρχου του έδωσε, σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, εκ των υστέρων τον τίτλο του τυράννου, χωρίς στην πραγματικότητα να έχει διοικήσει ποτέ ως τύραννος.

ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ
Κως
460 – 377 π.Χ.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο επιφανέστερος γιατρός της ελληνικής αρχαιότητας, αποκαλούμενος «πατήρ της ιατρικής». Γεννήθηκε στη νήσο Κω, το 460 π.Χ. Σπούδασε στο Ασκληπιείο της Κω, που ήταν και το σπουδαιότερο της εποχής του, και επιμορφώθηκε στην ακμάζουσα τότε ιατρική σχολή της Κνίδου. Επισκέφθηκε τη Θάσο, τα Άβδηρα, την Κύζικο και άλλα μέρη της Ελλάδος, και νοσήλευσε τον βασιλέα της Μακεδονίας, Περδίκκα. Γνώρισε σπουδαίους άνδρες, όπως το διάσημο φιλόσοφο Δημόκριτο, το ρήτορα Γοργία τον Λεόντιο κ.α. Συνέλεξε πολύτιμες παρατηρήσεις, έκαμε σοβαρότατες έρευνες, και επέστρεψε στην Κω, όπου επιδόθηκε πια στη συστηματική διδασκαλία της ιατρικής και συνέγραψε εκεί τα θαυμαστά έργα του. Πέθανε στη Λάρισα της Θεσσαλίας και ετάφη λίγο έξω από την πόλη. Από τότε, οι συμπολίτες της του Κώοι, προσέφεραν θυσίες τη μέρα των γενεθλίων του, για να τιμήσουν το μεγάλο τους επιστήμονα. Άφησε δύο υιούς, τον Θεσσαλό και τον Δράκοντα, που διέπρεψαν και οι δύο σαν γιατροί.Μερικά μάλιστα από τα συγγράμματα του Ιπποκράτη, οι μεταγενέστεροι, τα απέδωσαν στον ένα εκ των δυο υιών του. Σ’ αυτούς δε οφείλεται και η τακτοποίηση και η δημοσίευσή των.

Όταν φάνηκε ο Ιπποκράτης η ιατρική ήταν απλή τέχνη, και η Μαγική Ιατρική θεράπευε μέχρι τότε τους ασθενείς, ενώ η Ιερατική Ιατρική, τους περιποιόταν μέσα στους ναούς του Ασκληπιού, τα Ασκληπιεία. Εκεί οι ιέρειες, που είχαν κάποια ιατρική πείρα, και γνώριζαν πρακτικά φάρμακα, εφάρμοζαν τη στοιχειώδη υγιεινή και έκαναν και μικρές χειρουργικές επεμβάσεις. Επίσης σε ορισμένες περιστάσεις χρησιμοποιούσαν και την υποβολή. Η Σχολή, εξ άλλου, των Γυμναστών, περιποιόταν προληπτικά την υγεία, τον αθλητισμό, τη δίαιτα, ακόμα και την αισθητική του σώματος. Επίσης πλεόναζαν οι έμπειροι γιατροί, αλλά και οι φιλόσοφοι γιατροί, οι οποίοι, στις μελέτες τους περί φύσεως, συμπεριλάμβαναν και τον ανθρώπινο οργανισμό.

Ο Ιπποκράτης, αφού μελέτησε όλη την προηγούμενη εμπειρία δίχως να ικανοποιηθεί στον επιστημονικό του ζήλο και στις έρευνές του, χάραξε με τη μεγαλοφυΐα του νέο τρόπο μελέτης των ασθενειών. Σπούδασε με προσοχή τον ανθρώπινο οργανισμό, ιδιαίτερα του αρρώστου, και ερεύνησε συγκριτικά τη φύση, την παρακολούθησε, την μιμήθηκε, πειραματίστηκε πάνω σ’ αυτήν και την χρησιμοποίησε σαν σοφό οδηγό, μέγιστο γιατρό και ανυπέρβλητο δάσκαλο. Και, έτσι, έκανε την ιατρική τέχνη μια ενιαία και αυστηρώς καθαρή επιστήμη. Μεγάλες προσωπικότητες της εποχής του, όπως ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης, τον υπερεκτιμούσαν.

Μέχρι σήμερα στην ιατρική, ιδίως στην διαγνωστική, ακολουθούνται μερικές από τις μεθόδους του μεγάλου αυτού επιστήμονα. Έγραψε πλείστα όσα συγγράμματα θεωρητικά για διάφορες ασθένειες, και οργανικές ανωμαλίες. Πολλά απ’ αυτά πουλήθηκαν αργότερα στους Πτολεμαίους, αλλά χάθηκαν ακολουθώντας τη μοίρα όλων των πνευματικών προϊόντων της ελληνικής αρχαιότητος.


ΕΡΓΑ
Όρκος
Νόμος
Περί αρχαίης ιητρικής
Περί ιητρού
Περί τέχνης
Περί ευσχημοσύνης
Παραγγελίαι
Αφορισμοί
Προγνωστικόν
Προρρητικός Α,Β
Κωακαί προγνώσεις
Περί αέρων, υδάτων, τόπων
Περί χυμών
Περί φυσών
Περί κρισίων
Περί κρισίμων
Περί όψιος
Περί ανατομής
Περί καρδίης
Περί αδένων
Περί σαρκών
Περί οστέων φύσιος
Περί φύσιος ανθρώπου
Περί γονής
Περί φύσιος παιδίου
Περί διαίτης
Περί διαίτης οξέων
Περί διαίτης υγιεινής
Περί τροφής
Περί υγρών χρήσιος
Περί γυναικείων
Περί γυναικείης φύσιος
Περί αφόρων
Περί παρθενίων
Περί επικυήσεως
Περί εγκατατομής εμβρύου
Περί επταμήνου.
Περί οκταμήνου
Περί οδοντοφυϊης
Περί εβδομάδων
Περί των εν κεφαλή τρωμάτων
Κατ’ ιητρείον
Περί αγμών
Περί ελκών
Περί αιμορροϊδων
Περί άρθρων Μοχλικός
Περί επιδημιών
Περί νούσων
Περί παθών
Περί των εντός παθών
Περί ιερής νούσου
Περί τόπων των κατά άνθρωπον
Επιστολαί
Δόγμα Αθηναίων
Επιβώμιος
Πρεσβευτικός


ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ
Αθήνα
436 - 338 π. Χ.


ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο τέταρτος σε σειρά στους περίφημους αττικούς ρήτορες. Ήταν υιός του Θεοδώρου του αυλοποιού, και έτυχε καλής και επιμελημένης αγωγής και παιδείας. Φιλομαθής, μαθήτευσε σε ονομαστούς σοφιστές (Γοργίας, Τεισίας), γνώρισε ακόμη την διδασκαλία του Σωκράτη, δεν είχε όμως κλίση στη διαλεκτική, την οποία μάλιστα περιφρονούσε. Στην αρχή ξεκίνησε σαν λογογράφος, από την άσκησή του δε αυτή σώζονται 6 λόγοι (402 – 393 π.Χ.).

Από φυσική δειλία και αδυναμία φωνής δεν έπαιρνε μέρος ούτε σε αγώνες, ούτε και σε δημόσιες συζητήσεις. Το 393 τον κάλεσε ο Κόνων στη Χίο, που μόλις είχε καταλάβει, για να του εμπιστευθεί μια πολιτική διοργάνωση δημοκρατικού τύπου. Το 390 ίδρυσε ρητορική σχολή, που το πρόγραμμά της αποτελούσε ο εναρκτήριος λόγος του κατά των σοφιστών, και με τον οποίο υποσχόταν να αναδείξει μαθητές όχι μόνο σοφούς και ρήτορες, αλλά και άνδρες ικανούς να εννοούν και να πράττουν.

Το πρόγραμμα προσείλκυσε πολλούς μαθητές που φιλοδοξούσαν κυρίως να πολιτευθούν. Από την σχολή του Ισοκράτη βγήκαν διαπρεπείς ρήτορες (Ισαίος, Λυκούργος, Αισχίνης και Υπερείδης) αλλά και άλλοι μυήθηκαν στη ρητορική τέχνη, για να γίνουν δάσκαλοι των απανταχού Ελλήνων, γεγονός που δίκαια έκανε περήφανο τον Ισοκράτη, η φήμη του προσείλκυσε γύρω του ισχυρά πρόσωπα. Σχετίσθηκε με το βασιλέα της Κύπρου Ευαγόρα, τον Αρχίδαμο της Σπάρτης, το Φίλιππο της Μακεδονίας. Την αξία της διδασκαλίας του Ισοκράτη μαρτυρεί και το ότι οι μαθητές του κατέβαλλαν σαν δίδακτρα το μεγάλο ποσόν των χιλίων δραχμών.

Μερικοί από τους μαθητές του ήταν οικότροφοι του φιλοσόφου επί έτη, και όταν έφθανε η στιγμή να αποχωρισθούν το δάσκαλό τους, για να αναχωρήσουν για τις πόλεις τους και τις οικογένειές τους, έκλαιγαν. Στη σχολή του δεν δίδασκε μόνο την ευρυθμία και την περίτεχνη σύνθεση του λόγου, αλλά και πολιτικά. Γι’ αυτό οι λόγοι του είναι υψηλοί, μεγαλόπρεποι και πανελλήνιου σημασία και ενδιαφέροντος. Ενώ για την εξωτερική πολιτική προέτρεπε την κατάκτηση των βαρβάρων λαών, για την εσωτερική, προτιμούσε τη δημοκρατία από την ολιγαρχία, επαινούσε τον Περικλή, όμως θαύμαζε τον Σόλωνα. Γαλήνιος, έκρινε με απάθεια τα πανελλήνια ζητήματα, δίχως να κακολογεί άλλες πόλεις, και συμβούλευε ομόνοια. Επειδή δεν αναμείχθηκε ενεργά στην πολιτική, δεν γνώρισε τις πικρίες του Δημοσθένη και του Υπερείδη, όμως οι συμφορές της πατρίδας τον κατέθλιβαν. Μη θέλοντας πια να τρώει, πέθανε από ασιτία, ύστερα από τη μάχη της Χαιρώνειας, και θάφτηκε με δημόσια έξοδα. Στον τάφο του τοποθετήθηκε σειρήνα σαν σύμβολο της ελκυστικής χάρης που είχε η φυσιογνωμία του και η προσωπικότητά ου. Στήθηκε στο Ολύμπιο η προτομή του με επιγραφή, η οποία και σώζεται μέχρι σήμερα, αλλά και άλλες προτομές του φιλοτεχνήθηκαν. Οι λόγοι του Ισοκράτη διαπρέπουν σε λαμπρότητα και ευγένεια θεμάτων. Ακόμα και σήμερα συναρπάζουν τον αναγνώστη.


ΕΡΓΑ
Προς Ευθύνουν
Προς Καλλίμαχον
Κατά Λοχίτου
Περί του ζεύγους
Τραπεζιτικός
Αιγινητικός
Κατά των σοφιστών
Ελένης εγκώμιον
Βούσιρις
Προς Δημόνικον
Προς Νικοκλέα
Νικοκλής ή Κύπριοι
Ευαγόρας
Πανηγυρικός
Πλαταϊκός
Αρχίδαμος
Περί της ειρήνης
Αρεοπαγιτικός
Φίλιππος
Περί της αντιδόσεως
Παναθηναϊκός
Επιστολαί
Αποσπάσματα
Αρχαία σχόλια

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ
5ος αιώνας π.Χ.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Σπαρτιάτης πολιτικός, στρατηγός και ναύαρχος, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της πατρίδας του από τα τέλη του Πελοποννησιακού πολέμου και έπειτα. Καταγόταν από παλαιό γένος των Ηρακλειδών και είχε γεννηθεί κατά πάσα πιθανότητα γύρω στο 455 π.Χ.

Το 408/407 π.Χ. στάλθηκε ως ναύαρχος του Πελοποννησιακού στόλου στην Ιωνία. Χάρη στις προσωπικές επαφές που ανέπτυξε με τον Κύρο τον Νεώτερο, κατόρθωσε να εξασφαλίσει εκ μέρους των Περσών μεγαλύτερη οικονομική βοήθεια από όση έπαιρναν οι Σπαρτιάτες ως τότε, με αποτέλεσμα να ναυπηγήσει, σε συνεργασία με τους ολιγαρχικούς της Ιωνίας, αξιόμαχο στόλο. Με τον στόλο αυτό νίκησε τον αθηναϊκό στόλο στο Νότιο (κοντά στην Έφεσο) το 407 π.Χ. απόντος του Αλκιβιάδη, ήττα που σηματοδότησε και το τέλος της πολιτικής σταδιοδρομίας του τελευταίου.

Μετά τη συντριβή του Καλλικρατίδα, έναν χρόνο αργότερα (406 π.Χ.) στη ναυμαχία των Αργινουσών, ο Λύσανδρος στάλθηκε και πάλι στο μέτωπο της Ιωνίας (405/404 π.Χ.), με απαίτηση των συμμάχων, αυτή τη φορά όμως ως επιστολεύς του ναυάρχου Αράκου και όχι ως ναύαρχος ο ίδιος, αφού η σπαρτιατική νομοθεσία απαγόρευε στο ίδιο πρόσωπο να καταλάβει το αξίωμα του ναυάρχου δυο φορές. Ο Λύσανδρος απέκλεισε τα Στενά του Ελλησπόντου, κατέλαβε τη Λάμψακο και τελικά κατέστρεψε τον αθηναϊκό στόλο στη θέση Αιγός ποταμοί, το φθινόπωρο του 405 π.Χ. Με τη ναυμαχία αυτή τερματίστηκε ο Πελοποννησιακός πόλεμος.

Αφού κατέλαβε ορισμένες στρατηγικής σημασίας πόλεις της περιοχής, όπως το Βυζάντιο, τη Χαλκηδόνα και τη Σηστό, διαλύοντας έτσι τα υπολείμματα της Αθηναϊκής Συμμαχίας, έπλευσε στην Αττική και ηγήθηκε του ναυτικού αποκλεισμού της Αθήνας από τα τέλη του 405 έως τον Απρίλιο του 404 π.Χ., αφού πρώτα υπέταξε τη Σάμο όσο και στις άλλες συμμαχικές της Αθήνας πόλεις που καταλάμβανε, φρόντιζε να εγκαθιδρύει ολιγαρχικό πολίτευμα, αναθέτοντας την εξουσία σε δεκαρχίες αποτελούμενες από οπαδούς του, οι οποίοι υποστηρίζονταν από Σπαρτιάτες αρμοστές. Στην Αθήνα επέβαλε το καθεστώς των “Τριάκοντα”, το οποίο, λόγω της επικράτησης σε αυτό των ακραίων ολιγαρχικών στοιχείων, μετατράπηκε σε ένα τυραννικό σύστημα διακυβέρνησης.

Η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη που διέθετε ο Λύσανδρος ως ο ισχυρότερος του κόσμου μετά το 404 π.Χ. και κυρίως οι φιλοδοξίες του να περιορίσει την εξουσία των παραδοσιακών πολιτειακών παραγόντων της Σπάρτης με την εισαγωγή του θεσμού της αιρετής αντί της κληρονομικής βασιλείας (για τον σκοπό αυτόν επιδίωξε μάλιστα να αποσπάσει την υποστήριξη των μαντείων των Δελφών, της Δωδώνης και του Άμμωνος Διός, χωρίς όμως άμεσο αποτέλεσμα) θορύβησαν τους βασιλείς, οι οποίοι, σε συνεργασία με τους εφόρους, άρχισαν να υπονομεύουν τη θέση του πιθανόν ήδη από το 403 π.Χ. Παράλληλα, οι αντίπαλοί του παραμέρισαν από τις ελληνικές πόλεις τις συγκροτούμενες από τους οπαδούς του δεκαρχίες, αποστερώντας τον έτσι από σημαντικά πολιτικά ερείσματα που διέθετε εκτός Σπάρτης. Λόγω των φιλοδοξιών του, ο Λύσανδρος παραγκωνίστηκε και από τον βασιλιά Αγησίλαο, μολονότι το 399 π.Χ. τον βοήθησε να ανέλθει στο θρόνο της Σπάρτης και το 396 π.Χ. τον ακολούθησε στην εκστρατεία του στη Μικρά Ασία εναντίον των Περσών. Με την έκρηξη του Κορινθιακού πολέμου, εισέβαλε στη Βοιωτία, αλλά προτού έλθει σε επαφή με τον βασιλιά Παυσανία, δέχθηκε αιφνιδιασμό και σκοτώθηκε σε μάχη κοντά στην Αλίαρτο, το φθινόπωρο του 395 π.Χ.

Στο απόγειο της δύναμής του, ο Λύσανδρος υπήρξε ο πρώτος Έλληνας που του απονεμήθηκαν θεϊκές τιμές εν ζωή. Στη Σάμο, για παράδειγμα, του απέδωσαν τιμές ήρωα, ενώ για ένα μικρό χρονικό διάστημα τα Ηραία (περιώνυμη τοπική εορτή) μετονομάστηκε προς τιμήν του σε “Λυσάνδρεια”. Προς τιμήν του, επίσης, διάφορες πόλεις ανέθεσαν ανδριάντες, όπως λόχου χάρη οι Σάμιοι στην Ολυμπία.


ΝΙΚΙΑΣ
Αθήνα
περ. 470 – 413 π.Χ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Αθηναίους στρατηγός από τον δήμο των Κυδαντιδών, γιός του Νικηράτου. Ήταν ιδιοκτήτης αργυρωρυχείων, πράγμα που τον καθιστούσε έναν από τους πλουσιότερους Αθηναίους της εποχής του. Ο Νικίας υπήρξε ένας από τους πρωταγωνιστές της πολιτικής ζωής των Αθηνών στο τελευταίο τέταρτο του 5ου π.Χ. αιώνα. Οπαδός και διάδοχος του Περικλή, ακολούθησε – αντίθετα με τον ριζοσπαστικών αντιλήψεων αντίπαλό του Κλέωνα- μετριοπαθή πολιτική και πρότεινε την σύναψη ειρήνης με την Σπάρτη, με βάση την αρχή του status quo, πράγμα που σήμαινε την διατήρηση της αθηναϊκής ναυτικής ηγεμονίας στα πριν από την κήρυξη του Πελοποννησιακού πολέμου δεδομένα.

Οι απόψεις του κέρδισαν έδαφος το 423 π.Χ., όταν ο πολιτικός του φίλος Λάχης πέρασε ψήφισμα για ανακωχή με τους Σπαρτιάτες, για να επικρατήσουν τελικά το 421 π.Χ. μετά τον θάνατο του Κλέωνος, όταν Αθηναίοι και Σπαρτιάτες συνομολόγησαν αμυντική συμμαχία διάρκειας πενήντα ετών με βάση την αρχή που προαναφέρθηκε. Ως τη στιγμή εκείνη ο Νικίας είχε ηγηθεί ορισμένων στρατιωτικών επιχειρήσεων, χωρίς όμως να έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, πρόκειται για την κατάληψη της Μινώας, ενός μικρού νησιού κοντά στα Μέγαρα το 427 π.Χ., την νίκη επί των Ταναγραίων το 426 π.Χ. και την κάθαρση της Δήλου, την μάχη εναντίον των Κορινθίων σε συνδυασμό με την κατάληψη των Κυθήρων και την κατάληψη της Μένδης το 424/423 π.Χ., που συνέβαλε στην προσέγγιση των Μακεδόνων με τους Αθηναίους.

Η πολιτική του 421 π.Χ., ωστόσο, ανατράπηκε το 418 π.Χ., όταν ο Αλκιβιάδης έπεισε τους Αθηναίους να συμμαχήσουν με τους αντιπάλους των Σπαρτιατών, τους Αργείους, τους Ηλείους και τους Μαντινείς, γεγονός που υπονόμευσε το κλίμα της ύφεσης που είχε αρχίσει να χαρακτηρίζει τις σχέσεις Αθηνών – Σπάρτης και τελικά οδήγησε λίγα χρόνια αργότερα τις δύο μεγάλες δυνάμεις σε σύγκρουση στη Σικελία. Προηγουμένως (το 417 π.Χ.), είχε προηγηθεί η αποτυχημένη απόπειρα του πολιτικού Υπερβόλου να απαλλαγεί η Αθήνα από την παρουσία του Νικία ή του Αλκιβιάδη, που ήταν σφοδροί πολιτικοί αντίπαλοι, με ενεργοποίηση του θεσμού του οστρακισμού. Ωστόσο, ο Νικίας και ο Αλκιβιάδης ήρθαν σε συνεννόηση και πέτυχαν να εφαρμοστεί ο νόμος σε βάρος του ίδιου του Υπερβόλου. Πρόκειται για την τελευταία εφαρμογή του θεσμού του οστρακισμού.

Παρά την σθεναρή αντίδραση που προέβαλε ο Νικίας στα όργανα λήψης αποφάσεων της Αθηναϊκής Πολιτείας, ο Αλκιβιάδης έπεισε εντέλει τους συμπατριώτες του να εκστρατεύσουν στη Σικελία με μεγάλες δυνάμεις. Με την αυτομόληση του Αλκιβιάδη στη Σπάρτη, λόγω της κοπής των κεφαλών των Ερμών (πράξη ασέβειας και προσβολής των ηθών για την οποία κατηγορήθηκε και ο ίδιος ο Αλκιβιάδης) και ενώ το αθηναϊκό εκστρατευτικό σώμα βρισκόταν στην έναρξη των επιχειρήσεών του, τη διεύθυνση της εκστρατείας ανέλαβε ο ίδιος ο Νικίας, στην αρχή με τον άλλο συστρατηγό του (στρατηγό αυτοκράτορα), τον Λάμαχο, και έπειτα, λόγω θανάτου του τελευταίου, μόνος του, χωρίς, ωστόσο να επιτύχει τον κύριο αντικειμενικό στόχο της εκστρατείας, δηλαδή την κατάληψη των Συρακουσών. Είχε σημειώσει βέβαια ορισμένες μικρής σημασίας επιτυχίες, όπως την κατάληψη των Επιπολών το 414 π.Χ.

Ο ανεπαρκής τρόπος με τον οποίο διηύθυνε τις επιχειρήσεις – όπως αφήνει να εννοηθεί ο Θουκυδίδης στα σχετικά χωρία- ανακλάται αφ’ ενός στη διστακτικότητά του να διευρύνει τις επιχειρήσεις και αφ’ ετέρου στην άρνησή του να υιοθετήσει την πρόταση του αντικαταστάτη του Λαμάχου στρατηγού Δημοσθένη για έγκαιρη αποχώρηση από το νησί, λόγω της δεισιδαιμονίας του, που εκδηλώθηκε συγκεκριμένα κατά την έκλειψη σελήνης που συνέβη τον Αύγουστο του 413 π.Χ. Στο χρονικό διάστημα των 27 ημερών αδράνειας που μεσολάβησε, οι ενισχυμένοι από τους Σπαρτιάτες Συρακούσιοι υπό τον στρατηγό Γύλιππο πέτυχαν να καταστρέψουν τον αθηναϊκό στόλο , ενώ τον Οκτώβριο του ίδιου έτους εξολόθρευσαν κοντά στον ποταμό Ασσίναρο το σύνολο του αθηναϊκού στρατού, καθώς αυτός προσπαθούσε να υποχωρήσει στο εσωτερικό του νησιού. Ο ίδιος ο Νικίας συνελήφθη και εκτελέστηκε στις Συρακούσες.

ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Αθήνα
περ. 495 – 429 π.Χ.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο διαπρεπέστερος πολιτικός άνδρας των αρχαίων Αθηνών, οπαδός της δημοκρατίας. Γεννήθηκε στα 490 και πέθανε στα 429 π.Χ. Ως αρχηγός της δημοκρατικής μερίδας κυβέρνησε από το 443 συνεχώς μέχρι του θανάτου του. Έλαβε μεγάλη μόρφωση και είχε δασκάλους τον Ζήνωνα τον Ελεάτη, τον μουσικό Δάμωνα και το φιλόσοφο Αναξαγόρα, ο οποίος μεγάλως επέδρασε στο ήθος του Περικλή και στους τρόπους του φέρεσθαι.

Διετέλεσε στρατηγός και κυβερνήτης υποδειγματικός και ρήτορας που γνώριζε να συναρπάζει και να αιχμαλωτίζει με το λόγο του τα πλήθη. Δείγμα του κάλλους του λόγου του Περικλή μας δίνει ο Θουκυδίδης στον περίφημο «Επιτάφιο του Περικλέους». Επί των ημερών του, και αφού τερματίσθηκαν ένδοξοι ή ατυχείς πόλεμοι, ανοικοδομήθηκε η πόλη και αναδιοργανώθηκε στρατός και διοίκησης. Στόλισε την Αθήνα με νέα κτίσματα, ανάμεσα στα οποίο ο Παρθενώνας, τα Προπύλαια κ.α., προέβη σε δημοκρατικές πολιτικοκοινωνικές μεταρρυθμίσεις, προστάτευσε τα Γράμματα και τις τέχνες και κατασκεύασε τα μακρά τείχη για την προστασία της πόλεως. Εφάρμοσε ειδική αμοιβή των πολιτών για τις υπηρεσίες τους στο κράτος, θέσπισε τη δωρεάν εκπαίδευση των απόρων καθώς και τη δωρεάν είσοδό τους στα θέατρα και παρεχώρησε στους πολίτες των πτωχότερων τάξεων το δικαίωμα να μπορούν να ανέλθουν στην εξουσία.

Ο Περικλής συγκέντρωνε σπάνια μόρφωση και μεγίστη καλαισθησία ως αποδεικνύουν τα έργα του και η φιλία του με κορυφαίους καλλιτέχνες, ποιητές και φιλοσόφους (Αναξαγόρα, Σοφοκλή, Φειδία) καθώς και ο σύνδεσμός του με την υπερκαλλιεργημένη και ωραιότατη Ασπασία, που έκανε δεύτερη σύζυγο του. Επί Περικλή το αθηναϊκό εμπόρια ανέβηκε σε μέγιστη ακμή και επεκτάθηκε, ως μαρτυρούν κείμενα, αγγειογραφίες και νομίσματα από την Ανατολή και τον Εύξεινο ως τη Δύση. Λόγω του ήρεμου χαρακτήρα του και της επιβολής του λόγου του, τον Περικλή τον παρομοίαζαν με «Ολύμπιο Δία», που χάρισε τον πόλη των Αθηνών ένα ολόκληρο «Χρυσούν αιώνα». Ο γλύπτης Κρησίλας φιλοτέχνησε ένα ιδεαλιστικό ανδριάντα του Περικλή από χαλκό, αντίγραφα του οποίου βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο, στο Μουσείο του Βερολίνου και στο Μουσείο του Βατικανού.


ΠΟΛΥΒΙΟΣ
Μεγαλόπολη Αρκαδίας
περ. 200 – 125/120 π.Χ.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ένας από τους διαπρεπέστερους ιστοριογράφους του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Γεννήθηκε στη Μεγαλόπολη, όπου και πέθανε ύστερα από ατύχημα. Έπεσε από το άλογο. Μορφώθηκε στρατιωτικά και πολιτικά. Αυτός εκόμισε τη σποδό του Φιλοποίμενος στην πατρίδα του Μεγαλόπολη στα 183, το δε 181 εστάλη ως πρεσβευτής της Αχαϊκής Συμπολιτείας στην Αυλή του Αλέξανδρου. Το 169 εξελέγη ίππαρχος. Το 167, μετά την ήττα του Περσέα, εστάλη μαζί με άλλους Αχαιούς ως όμηρος στη Ρώμη, για να συνδεθεί εκεί με πολλούς επιφανείς Ρωμαίους. Είχε γίνει επιστήθιος φίλος με τον Σκιπίωνα Αιμιλιανό, τον οποίο συνόδευσε σε μακρές περιοδείες του στην Ιταλία, Γαλατία και Ισπανία.

Επέστρεψε στην Αχαΐα στα 150, όμως το επόμενο έτος εκλήθη και πάλι τη Ρώμη, για να συνοδεύσει τον Σκιπίωνα, ως μηχανικός, στην Τρίτη εκστρατεία κατά των Καρχηδονίων. Έτσι γνώρισε και τη Βορειοδυτική Αφρική και έγινε μάρτυς της καταστροφής της Καρχηδόνος. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, προσπάθησε στηριζόμενος στην έννοια των Ρωμαίων να ελαττώσει κάπως τις συμφορές της πατρίδας του και να συμμορφώσει ειρηνικά τις ελληνικές πόλεις προς τη ρωμαϊκή κυριαρχία. Έγραψε μέγα έργο «Ιστορία», αποτελούμενο από 40 βιβλία, όπου πραγματεύεται την ιστορία των Ρωμαίων και των Ελλήνων της Ανατολής των ετών 220 – 146 π.Χ. Από την ιστορία αυτή μόνο τα 5 πρώτα βιβλία σώζονται.

ΕΡΓΑ
Ιστοριών


ΣΤΡΑΒΩΝ
Αμάσεια Πόντου,
περ. 65 π.Χ. – 23 μ.Χ.


ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Έλληνας γεωγράφος και ιστορικός. Από την πλευρά της μητέρας του, ο Στράβων καταγόταν από γνωστή οικογένεια που είχε υπηρετήσει τους βασιλείς του Πόντου Μιθριδάτη Ε’ (περίπου 150 – 120 π.Χ.) και Μιθριδάτη ΣΤ’ (132 – 63 π.Χ.). Ο πρώτος του δάσκαλος ήταν ο Αριστόδημος (ιστοριογράφος και ρήτορας του 1ου π.Χ. αιώνα), από τον οποίο ο Στράβων διδάχθηκε την ρητορική στην Νύσα (σημερινό Σουλτανχισάρ, Τουρκία). Το 44 π.Χ. μετέβη στη Ρώμη για να παρακολουθήσει τα μαθήματα του Τυραννίωνος (πρώην δασκάλου του Κικέρωνος) και του Ξενάρχου, δύο φιλοσόφων της αριστοτελικής σχολής. Αργότερα επηρεάστηκε από τον πρώην δάσκαλο του Οκτωβιανού Αθηνόδωρο – ο οποίος τον εισήγαγε πιθανόν στον κύκλο του μετέπειτα αυτοκράτορα – και μυήθηκε στη στωική φιλοσοφία.

Το 29 π.Χ. ο Στράβων επισκέφθηκε την Γυάρο (Αιγαίο Πέλαγος), ενώ κατευθυνόταν στην Κόρινθο, όπου διέμενε ο Αύγουστος. Το 25 ή το 24 ανέπλευσε τον Νείλο μέχρι τη νήσο Φίλαι, ακολουθώντας τον έπαρχο της Αιγύπτου Αίλιο Γάλλο στην πολεμική εκστρατεία του στην Αραβία. Δεν υπάρχουν άλλες πληροφορίες για τον Στράβωνα έως το 17 μ.Χ., οπότε παρακολούθησε τον θρίαμβο του Ρωμαίου στρατηγού Γερμανικού (15 π.Χ. – 19 μ.Χ.) στη Ρώμη. Αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, τα Γεωγραφικά. Κρίνοντας από τις χρονολογίες των προσωπικών του σημειώσεων, φαίνεται ότι άρχισε την συγγραφή του βιβλίου ύστερα από την παραμονή του στην Αίγυπτο, την διέκοψε μετά το 2(;) π.Χ. και την συνέχισε το 14 μ.Χ., ολοκληρώνοντας την τελική έκδοση το 23 μ.Χ.

Όπως αποδεικνύεται, οι ταξιδιωτικές παρατηρήσεις του Στράβωνος δεν ήταν παρά ένα μικρό τμήμα του υλικού που χρησιμοποίησε στο σημαντικό αυτό έργο του, μολονότι ο ίδιος έλεγε με περηφάνεια ότι είχε ταξιδεύσει από την Αρμενία μέχρι τις περιοχές της Τοσκάνης που βρίσκονταν απέναντι από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τα σύνορα της Αιθιοπίας. Ακόμη και στα κεφάλαια για την Ιταλία, όπου είχε ζήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, η προσωπική συνεισφορά του περιορίζεται σε λίγες διάσπαρτες εντυπώσεις.
Στα αξιόλογα στοιχεία που συνέλλεξε ο Στράβων συγκαταλέγονται οι αποστάσεις μεταξύ των πόλεων, τα σύνορα των χωρών ή των επαρχιών, οι κύριες αγροτικές και βιοτεχνικές ασχολίες, οι πολιτικοί θεσμοί, οι εθνογραφικές ιδιαιτερότητες και οι θρησκευτικές λατρείες. Τον συγγραφέα απασχόλησε επίσης η ιστορία των πόλεων και των κρατών, οι συνθήκες ίδρυσής τους, οι σχετικοί μύθοι ή θρύλοι, οι πόλεμοι στους οποίους είχαν εμπλακεί, η διεύρυνση ή ο περιορισμός της έκτασής τους και οι προσωπικότητες που είχαν ζήσει εκεί. Τα γεωλογικά φαινόμενα αναφέρονται όταν είναι ασυνήθιστα ή συντελούν στην εξήγηση άλλων φαινομένων, όπως για παράδειγμα οι παλίρροιες του Ατλαντικού στην Ιβηρία, τα ηφαιστειακά τοπία στην νότια Ιταλία και στη Σικελία, οι πηγές νάφθας κοντά στον Ευφράτη και οι πλημμύρες του Νείλου. Παραδόξως, ανάλογες πληροφορίες είναι ελάχιστες στην περιγραφή της Ελλάδος, μολονότι η έκτασή της καλύπτει τρία βιβλία. Στο τμήμα αυτό ο Στράβων ενδιαφερόταν, προφανώς, περισσότερο για την ταύτιση των ομηρικών τόπων και λιγότερο για τα πραγματικά γεωγραφικά στοιχεία. Μέσα από τα βιβλία αυτά προβάλλει η πεποίθησή του ότι ο Όμηρος ήταν άριστος γνώστης της γεωγραφίας της Μεσογείου και ότι η ορθή κριτική ερμηνεία του έργου του θα αποκάλυπτε το εύρος των γνώσεών του. Κατακρίνοντας τον σκεπτικισμό του Ερατοσθένους, ο Στράβων ανέπτυξε εκτενώς στην εισαγωγή του την κλασική αυτή θέση, η οποία αντιπροσώπευε στο έργο του την ιδιαίτερη συμβολή του στην γνώση της ελληνικής πολιτιστικής παράδοσης.

ΕΡΓΑ
Γεωγραφικά