Έρευνα για την αναγνώριση προσώπων

Το να κοιτάς ένα πρόσωπο και να το αναγνωρίζεις φαίνεται απλό, αλλά δεν είναι, όπως ισχυρίζονται επιστήμονες, που ανακάλυψαν ότι η διαδικασία δεν είναι κοινή για όλους τους ανθρώπους της Γης, αλλά η κοινωνία και ο πολιτισμός επηρεάζουν σημαντικά τον τρόπο που παρατηρούμε τα πρόσωπα των άλλων.


Μπορεί όλοι να βλέπουμε ίδια απόχρωση ματιών ή μαλλιών αλλά δεν αναγνωρίζουμε με τον ίδιο τρόπο ένα πρόσωπο. Σύμφωνα με ερευνητές του πανεπιστημίου της Γλασκόβης στη Σκωτία, υπό τον δρα Ρομπέρτο Καλντάρα, που χρησιμοποίησαν τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου, οι πολιτιστικές διαφορές αναγκάζουν τους ανθρώπους να βλέπουν τα πρόσωπα διαφορετικά.


Το «κλειδί» είναι ο τρόπος που κινούνται τα μάτια κατά την παρατήρηση: Οι Δυτικοί τείνουν να κοιτάζουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως τα μάτια και το στόμα αυτού που παρατηρούν, ενώ οι Ανατολικοασιάτες τείνουν να εστιάζουν στη μύτη ή στο κέντρο του προσώπου του άλλου, γεγονός που τους επιτρέπει να αποκτούν μια πιο σφαιρική άποψη για τα χαρακτηριστικά του. Μια πιθανή αιτία για αυτό είναι ότι η άμεση ή υπερβολική επαφή «μάτι με μάτι» δύο ατόμων θεωρείται ανάρμοστη στους πολιτισμούς της Ανατολικής Ασίας.


Τα πορίσματα της έρευνας ερμηνεύουν εν μέρει γιατί η μη λεκτική επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων από διαφορετικούς πολιτισμούς είναι μερικές φορές προβληματική, ειδικά στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και των διηπειρωτικών επαφών.


Ωστόσο, το ζήτημα της αναγνώρισης προσώπων έχει άλλες – πιο πρακτικές- διαστάσεις. Ερευνητές του πανεπιστημίου του Λονδίνου (University of London-Goldsmiths), υπό τον καθηγητή Ψυχολογίας Τιμ Βαλεντάιν, μελέτησαν τη διαδικασία αναγνώρισης υπόπτων από την αστυνομία για διάφορα εγκλήματα και διαπίστωσαν πόσα λάθη μπορούν να γίνουν σε αυτήν.


Βασικό πόρισμα της έρευνας αυτής είναι πως το άγχος και ο φόβος του θύματος, τη στιγμή της αναγνώρισης, μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα να κάνει επιτυχή ταυτοποίηση του θύτη. Όσο μεγαλύτερο το άγχος, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα λάθους - με ολέθριες συνέπειες για τον υφιστάμενο το λάθος.


Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι τώρα τα σχετικά πειράματα δεν γίνονταν σε πραγματικές καταστάσεις και έτσι υπερεκτιμούσαν την ακρίβεια της ικανότητας αναγνώρισης του προσώπου του θύματος, επειδή για δεοντολογικούς λόγους οι εθελοντές δεν υποβάλλονταν στο ίδιο στρες που υπάρχει στις πραγματικές καταστάσεις.


Η νέα έρευνα, ωστόσο, που έκανε χρήση του περιβάλλοντος της φυλακής του Λονδίνου, επιβεβαίωσε αυτό που είναι ήδη γνωστό στις ΗΠΑ, ότι η λανθασμένη αναγνώριση υπόπτου είναι η κυριότερη αιτία λανθασμένης καταδίκης κάποιου, σε ποσοστό 75%.