Ένα βήμα πιο κοντά στην αναβίωση του «Τζουράσικ Παρκ»;
Χρησιμοποιώντας DNA από τις τρίχες του, οι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι κατόρθωσαν σε μεγάλο βαθμό, να «διαβάσουν» το γονιδιακό «χάρτη» δύο μουμιοποιημένων μαλλιαρών μαμούθ, που βρέθηκαν κατεψυγμένα στη Σιβηρία και τα οποία έχουν εξαφανιστεί ως είδος εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Η ανακάλυψη μπορεί να ρίξει φως στις συνθήκες εξαφάνισης αυτών των ζώων, ενώ ορισμένοι επιστήμονες τρέφουν ελπίδες ότι μελλοντικά η σχετική έρευνα θα μπορούσε να οδηγήσει στην αναβίωση, μέσω κλωνοποίησης, ενός εξαφανισμένου είδους, ακόμα κι ενός ανθρώπου Νεάντερταλ (!), κάνοντας πραγματικότητα κατά κάποιο τρόπο την ταινία «Tζουράσικ Παρκ», αν και πολλοί άλλοι επιστήμονες παραμένουν ακόμα επιφυλακτικοί για το πόσο ρεαλιστική είναι αυτή η προοπτική.
Οι επιστήμονες του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια των ΗΠΑ, με τη βοήθεια ρώσων επιστημόνων, στη σχετική επιστημονική τους εργασία στο περιοδικό "Nature", εκτιμούν ότι είναι δυνατή η ανακατασκευή του γονιδιώματος εξαφανισμένων ζώων, σύμφωνα με δημοσιεύματα του Ρόιτερ, του Γαλλικού Πρακτορείου και του BBC.
«Αποκωδικοποιώντας το γονιδίωμα, θα μπορούσαμε, θεωρητικά, να βοηθήσουμε άλλους ερευνητές, ώστε μια μέρα να φέρουν πίσω στη ζωή ένα μαμούθ, εισάγοντας τις μοναδικές γενετικές αλληλουχίες DNA του μαμούθ στο γονιδίωμα ενός σύγχρονου ελέφαντα», δήλωσε ο ερευνητής Στέφαν Σούστερ. Το ωάριο με τον γενετικά τροποποιημένο πυρήνα θα εισαγόταν στη συνέχεια σε ένα θηλυκό ελέφαντα.
Όμως η όλη διαδικασία, όπως είπε ο Σούστερ, θα συναντήσει πολλές τεχνικές δυσκολίες και θα απαιτήσει πολλά χρήματα. Το πρώτο βήμα για να γίνει κάτι τέτοιο, θα ήταν να συγκριθεί το πλήρες γονιδίωμα ενός ελέφαντα (αναμένεται η σχετική δημοσιοποίησή του το 2009) με ένα πλήρες και χωρίς λάθη γονιδίωμα ενός μαμούθ. Αυτό όμως σημαίνει ότι θα πρέπει να αποκατασταθεί και το υπόλοιπο γονιδίωμα του μαμούθ, πέρα από αυτό που μέχρι σήμερα ανασυστάθηκε (γύρω στο 50-80%).
Η έρευνα των αμερικανών ερευνητών βασίστηκε σε πυρηνικό DNA, που είναι πιο σημαντικό από το μιτοχονδριακό DNA (είχε προηγηθεί πέρυσι η σχετική αποκωδικοποίηση από τους ίδιους ερευνητές), γιατί φέρει τις οδηγίες για την κατασκευή των σημαντικότερων πρωτεϊνών.
Τα μαμούθ και οι σύγχρονοι ελέφαντες διαχωρίστηκαν πριν περίπου 6 εκατ. χρόνια, την ίδια εποχή που οι άνθρωποι διαχωρίστηκαν από τους χιμπατζήδες, σύμφωνα τον υπεύθυνο της έρευνας βιολόγο Γουέμπ Μίλερ. Το συνολικό γονιδίωμα ενός μαμούθ υπολογίζεται ότι είναι κατά 1,4 φορές μεγαλύτερο από του ανθρώπου.
Μαμούθ και χιμπατζήδες είναι πιο συγγενικά ζώα από ό,τι άνθρωποι και χιμπατζήδες (το γονιδίωμά τους διαφέρει κατά μόλις 0,6%, έναντι περίπου 1% μεταξύ ανθρώπων-χιμπατζήδων). Πριν 2 εκατ. χρόνια, τα μαμούθ διαχωρίστηκαν σε δύο ομάδες, που τελικά έγιναν γενετικά διαφορετικές. Η μια ομάδα εξαφανίσθηκε πριν 45.000 χρόνια και η άλλη πριν 10.000 έως 11.000 χρόνια, με τη λήξη της τελευταίας εποχής των παγετώνων.
Η γονιδιακή έρευνα έδειξε ότι τα μαμούθ, που εξαφανίσθηκαν πριν από περίπου 10.000 χρόνια, εξελίχθηκαν με βραδύ ρυθμό και ήσαν τόσο γενετικά όμοια μεταξύ τους, που ήσαν ιδιαίτερα ευάλωτα ως είδος να εξαφανισθούν από μια αρρώστια, μια αλλαγή του κλίματος ή από τους ανθρώπους.
Οι ερευνητές μελετούσαν το DNA των μαμούθ εδώ και πάνω από μια δεκαετία, κυρίως παίρνοντας δείγματα από το μυελό των οστών, αλλά συναντούσαν προβλήματα γιατί, λόγω της παλαιότητας, τμήματα των αλληλουχιών του DNA έχουν καταστραφεί ή «μολυνθεί» από βακτήρια και μύκητες. Η μέθοδος ανάλυσης DNA από τρίχες είναι ανώτερη γιατί η κερατίνη της τρίχας προστατεύει καλύτερα το DNA στο εσωτερικό της. Τα μαμούθ είναι πιο χρήσιμα από άλλα εξαφανισμένα ζώα, για γονιδιακή έρευνα, γιατί πολλά από τα σώματά τους έχουν παγώσει αμέσως μετά το θάνατό τους - μερικά καταψύχθηκαν σε βαθμό που το κρέας τους να τρώγεται ακόμα και σήμερα!
Σύμφωνα με τον Μάικλ Χοφράιτερ, του γερμανικού Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ στη Λειψία, σειρά μπορεί να έχει τώρα το γονιδίωμα του ανθρώπου του Νεάντερταλ, μετά τη δημοσίευση ήδη μιας σχετικής πλήρους γενετικής μιτοχονδριακής αλληλουχίας, που κατέστη δυνατή χάρη σε μια γρήγορη μηχανή ανασυγκρότησης του DNA από την εταιρία 454 Life Sciences. Μέχρι τώρα σε 28 θηλαστικά έχει χαρτογραφηθεί το γονιδίωμά τους, συμπεριλαμβανομένων του ανθρώπου, του σκύλου, της γάτας, του αρουραίου και του χοίρου.
Πολλοί επιστήμονες είναι επιφυλακτικοί. «Είναι σαν να προσπαθούμε να φτιάξουμε ένα αυτοκίνητο με μόνο το 80% των μερών του και γνωρίζοντας ότι μερικά από αυτά είναι ήδη σπασμένα», δήλωσε ο Τζέρεμι Όστιν, αναπληρωτής διευθυντής του Αυστραλιανού Κέντρου για το Αρχαίο DNA. «Ακόμα κι αν είχαμε όλο το γονιδίωμα, παραμένει το πρόβλημα του να ξέρουμε τι αποτελεί πραγματική μετάλλαξη σε σχέση με ένα λάθος στην ανάγνωση της γενετικής αλληλουχίας ή μια βλάβη του DNA. Επιπλέον, υπάρχει το ζήτημα του πώς θα κατασκευάσουμε τεχνητά χρωμοσώματα». «Δεν έχουμε ιδέα ούτε καν πόσα χρωμοσώματα είχαν τα μαμούθ», πρόσθεσε ο γενετιστής Χέντρικ Πουινάρ, από το καναδικό πανεπιστήμιο MακΜάστερ.
Φόρουμ 